MẤT NGỦ
Mất ngủ không gọi là bệnh mà là chứng,có nhiều gốc bệnh gây chứng mất ngủ nên cách điều trị mất ngủ cũng phải luận theo nguyên nhân gốc rễ mà điều trị chứ không phải cho uống thuốc an thần để bệnh nhân lăn ra ngủ rồi sáng hôm sau mệt mỏi đờ đẫn bởi dư âm của thuốc (vì tác dụng chính của thuốc an thần là ức chế vỏ não nên bệnh nhân thường thấy đầu óc không tỉnh táo, hay quên khi sử dụng loại thuốc này quá liều hoặc dài ngày).
Chứng mất ngủ này có rất nhiều nguyên nhân nhưng với xã hội ngày nay thì đa phần rơi vào 2 nguyên nhân chính yếu sau: TÂM HUYẾT HƯ và CAN KHÍ UẤT.
Nói theo ngôn từ Đông y thì khó hiểu nên tôi sẽ cố gắng phân tích một cách đơn giản nhất có thể để bạn đoc nắm bắt và tìm được hướng điều trị thích hợp cho mình:
TÂM HUYẾT HƯ:
Tạng Tâm trong Đông y có thể hiểu đơn giản bao gồm trái tim và tinh thần của mình. Đông y cho rằng Tâm chủ thần minh nên một khi tạng Tâm yếu thì gây ra tình trạng tinh thần bất an, hay hồi hộp lo lắng,tim đập loạn xạ, sợ sệt, hốt hoảng không rõ nguyên nhân
Huyết là danh từ chỉ chung về máu và các công năng của máu, huyết dịch trong cơ thể. Chứng Huyết hư là tên gọi chung cho các biểu hiện do máu và huyết dịch trong cơ thể bất túc (không đủ), tạng phủ mất sự nuôi dưỡng dẫn đến suy nhược toàn thân. Nguyên nhân phần nhiều do nội thương bệnh lâu ngày, tư lự quá độ, mệt mỏi, ăn uống thiếu thốn kéo dài… ngấm ngầm làm hao tổn ẩm huyết. Chứng Huyết Hư đa phần gặp ở phụ nữ vì kinh nguyệt và thụ thai sinh đẻ đều lấy âm huyết làm gốc.
Biểu hiện thường gặp của chứng HUYẾT HƯ:
Khó ngủ, ngủ chập chờn, hay giật mình, hay mộng mị, nằm mơ linh tinh.
Sắc mặt xanh sao, không tươi, trắng nhợt hoặc vàng bủng.
Chóng mặt, hoa mắt, tối sầm mặt khi ngồi xuống đứng lên
Đau đầu, khó tập trung, trí nhớ kém, hay quên vặt.
Chân tay tê dại, cơ thịt hay mỏi, môi và móng tay nhợt nhạt, tóc rụng, da khô.
Người già ngủ ít, táo bón, hay lẫn
Phụ nữ hành kinh muộn, kinh ít, sắc nhợt, bụng đau nhiều thậm chí bế kinh.
Chính vì thế nguyên nhân gây ra chứng mất ngủ của suy nhược thần kinh, suy nhược cơ thể chính là do chứng Tâm Huyết Hư và phép điều trị nên nhắm vào Bổ Huyết Dưỡng Tâm là chính. Các vị thuốc như Đương quy, Đơn sâm, Kỷ tử… và bài thuốc thường dùng như Quy tỳ thang, Thiên vương bổ tâm đơn…
Cần nói thêm là các loại thuốc an thần của Đông y hầu hết cũng có tác dụng bổ Tâm, nên các bài thuốc bổ tâm an thần cũng có công hiệu cho chứng bệnh này tuy nhiên nếu không bổ thêm huyết thì cái gốc huyết hư vẫn còn đó và khó có thể điều trị dứt điểm chứng mất ngủ được.
2. CAN KHÍ UẤT:
Tạng Can trong Đông y bao gồm lá gan và một số chức năng khác trong cơ thể mà quan trọng nhất trong các chức năng của tạng Can là chức năng CHỦ SƠ TIẾT, giúp cho khí huyết trong cơ thể lưu thông lưu lợi giúp các tạng phủ làm việc nhịp nhàng đúng chức năng của nó. Tuy nhiên, tạng Can và chức năng sơ tiết này rất dễ bị ảnh hưởng bởi tâm trạng và sự căng thẳng tác động làm cho chức năng sơ tiết bị đảo loạn làm cho phần Khí bị uất kết không đi lưu lợi nữa.
Dễ thấy nhất là chúng ta thường cảm giác bực bội trong người, vùng ngực khó chịu do khí uất, dễ nổi nóng la mắng người khác vô cớ (do khí uất kết gây bốc hỏa), người bứt rứt khó chịu nên tối xuống khó chìm vô giấc ngủ, có khi lại thức trắng đêm.
Phép trị cho chứng mất ngủ do Can khí uất là phép Thư Can Giải Uất (làm cho tinh thần tư thái) với các vị thuốc như Sài hồ, Bạch Thược, Hương phụ… làm chủ dược và các bài thuốc thường dùng như Sài hồ sơ can thang, Tiêu dao tán…
Cùng gây ra chứng mất ngủ nhưng có sự khác biệt của hai chứng bệnh này nằm ở chỗ:
Người mất ngủ do can thì khó dỗ vào giấc ngủ, do tâm thì dễ tỉnh giấc nửa đêm.
Mất ngủ do tâm thì người hay mệt mỏi, do can thì người không mệt mà trái lại là hưng phấn thái quá gây ra.
Mất ngủ do tâm thì hay lo sợ, hồi hộp, do can thì hay cáu gắt, bực bội.
Do tâm huyết hư thì huyết áp thường thấp, do can khí uất thì huyết áp thường cao
(còn tiếp)
Thuốc An thần là những bài thuốc có tác dụng giúp cho người bệnh bớt căng thẳng tinh thần, dễ ngủ, chống lại các cơn kích động tinh thần, lo âu, bứt rứt.
Theo Y học cổ truyền trạng thái tinh thần của con người có liên quan mật thiết đến sự hoạt động và trạng thái hư thực của các tạng phủ nhưng liên quan mật thiết nhất là hai tạng Can và Tâm.
Nếu tinh thần luôn kích động hoặc hưng phấn, bứt rứt, dễ giận dữ, thường là thực chứng thuộc về Can
Nếu tinh thần không yên biểu hiện hồi hộp khó ngủ hay quên, khó tập trung tư tưởng là hư chứng do tâm huyết kém, tâm thậnkhông điều hòa
Cho nên phép chữa chính thường là hoặc sơ can lý khí, thanh can hỏa hoặc là dưỡng tâm an thần, nhưng lúc chữa bệnh ngoài việc dùng thuốc cần bồi dưỡng cho bệnh nhân một tinh thần lạc quan yêu đời tạo cho mình một cuộc sống vui tươi lành mạnh, tránh những cảm xúc âm tính (tức giận, buồn bực lo âu, suy nghĩ nhiều) đồng thời phải tăng cường tập luyện cơ thể, chú trọng phương pháp dưỡng sinh kết hợp việc dùng thuốc mới đạt kết quả tốt.
Những Bài Thuốc Thường Dùng:
Bài Chu Sa An Thần Hoàn
Thành Phần:
*. Hoàng liên: 6g
*.Chu sa: 4g
*. Sinh địa: 2g
*. Qui thân: 2g
*.Chích thảo: 2g
Cách Dùng:
*.Chu sa thủy phi, tất cả tán bột mịn làm hoàn, mỗi lần uống 4 - 12g trước khi đi ngủ với nước nóng hoặc kết hợp uống với thuốc thang theo tình hình bệnh lý..
Tác Dụng:
*.Thanh nhiệt, dưỡng huyết an thần
Giải Thích Bài Thuốc:
Bài này chủ trị chứng tâm hỏa vượng làm tổn thương đến tâm âm huyết, lâm sàng biểu hiện tinh thần bứt rứt, khó ngủ, đêm hay nằm mê, đầu lưỡi đỏ, mạch tế sác
*.Chu sa có tác dụng an tâm thần, thanh tâm hỏa là chủ dược
*.Hoàng liên: tính đắng hàn tác dụng thanh nhiệt, tả tâm hỏa
*.Sinh địa, Đương qui dưỡng huyết tư âm
*.Chích thảo: dưỡng vị hòa trung
*.Các vị hợp lại thành bài thuốc có tác dụng thanh tâm an thần, dưỡng âm huyết.
Ứng Dụng Lâm Sàng:
Trên lâm sàng bài này thường được dùng chữa suy nhược thần kinh, mất ngủ hay quên, tim hồi hộp
*.Trường hợp có đờm nhiệt làm cho đầy tức gia Qua lâu nhân để khu đàm, thanh nhiệt
*.Khó ngủ nhiều gia Liên tử tâm, Toan táo nhân
*.Trường hợp tâm hỏa nặng gia Chi tử để thanh tâm hỏa.
Chú ý:*.Chu sa có độc không nên dùng nhiều hoặc dùng thời gian dài..
Cách Dùng:*.Sắc nước uống, chỉ hai lần chiều và tối, trước khi đi ngủ
Tác Dụng:*.Dưỡng huyết an thần, thanh nhiệt trừ phiền
Giải thích bài thuốc
Chủ trị chứng Can huyết không đủ sinh ra chứng hư phiền, khó ngủ, tim hồi hộp, váng đầu hoa mắt, ra mồ hôi trộm, mồm họng khô, mạch huyền hoặc tế sác
Cho nên phép chữa phải lấy dưỡng can huyết an tâm thần làm chính, kiêm thanh nhiệt trừ phiền
*.Toan táo nhân: dưỡng can an thần là chủ dược
*.Xuyên khung: điều hòa huyết, giúp Táo nhân tăng tác dụng an thần
*.Tri mẫu: thanh nhiệt trừ phiền
*.Cam thảo: kiện tỳ hòa trung
*.Các vị thuốc hợp lại có tác dụng chung dưỡng huyết an thần, thanh nhiệt trừ phiền.
Ứng dụng lâm sàng
Bài thuốc thường dùng chữa mất ngủ trong bệnh suy nhược thần kinh do Can huyết không đủ, có chứng
*.Hư nhiệt thường gia thêm Đương quy, Bạch thược, Sinh địa để dưỡng âm huyết, lương huyết, hòa can thanh nhiệt
*.Ra mồ hôi nhiều gia Mạch môn, Ngũ vị để an thần liễm hãn
*.Nếu tim hồi hộp nhiều, khó ngủ gia Long xỉ để trấn kinh
*.Trường hợp tâm khí hư, người mệt mỏi gia Đảng sâm, Long xỉ để ích khí trấn kinh.
Cách Dùng:*.Tất cả tán bột mịn luyện mật làm hoàn. Lấy Chu sa làm áo. Mỗi lần uống 12g
*.Có thể dùng thuốc thang sắc uống.
Tác Dụng:*.Tư âm thanh nhiệt, bổ tâm, an thần..
Giải Thích Bài Thuốc
Bài này chủ yếu trị chứng tâm thận âm hư, hỏa bốc lên sinh ra hư phiền mất ngủ, mộng tinh, ra mồ hôi trộm, mồm lưỡi lở, tim hồi hộp, hay quên, cho nên phép trị là lấy dưỡng tâm an thần làm chính
*.Sinh địa, Huyền sâm: tư âm thanh nhiệt để dưỡng tâm an thần là chủ dược
*.Đơn sâm, Đương quy: bổ huyết, dưỡng tâm
*.Đảng sâm, Phục linh: bổ ích tâm khí
*.Bá tử nhân, Viễn chí: định tâm an thần
*.Thiên môn, Mạch môn: tư âm thanh nhiệt
*.Ngũ vị tử, Toan táo nhân: liễm tâm, an thần
*.Chu sa: an thần
*.Cát cánh: dẫn dược đi lên
*.Các vị thuốc hợp lại thành một bài thuốc có tác dụng tư âm, thanh nhiệt, dưỡng tâm an thần.
Ứng Dụng Lâm Sàng:
Trên lâm sàng, thường dùng để chữa suy nhược thần kinh, ngủ kém, tim hồi hộp, hay quên, mộng tinh, ra mồ hôi trộm, có hiệu quả nhất định
*.Nếu mất ngủ nhiều, tim hồi hộp gia Long nhãn nhục, Dạ giao đằngđể dưỡng tâm an thần
*.Trường hợp di tinh, hoạt tinh gia Kim anh tử, Khiếm thựcđể cố thận , sáp tinh.
*.Nếu mồm họng khô, môi lưỡi lỡ loét gia Thạch hộc, Hoàng liên, Liên tử tâm để dưỡng vị âm, thanh tâm hỏa
*.Bài thuốc có nhiều vị thuốc có tính nê trệ, nên lúc sử dụng cần thận trọng đối với những bệnh nhân tỳ vị hư nhược, rối loạn tiêu hóa, chán ăn.
Cách Dùng:*.Tất cả tán bột mịn, luyện mật làm hoàn nhỏ
*.Mỗi lần uống 8 - 12g dùng thuốc thang Đăng tâm hoặc Long nhãn nhục để uống
*.Có thể dùng thuốc thang sắc uống.
Tác Dụng:
*.Dưỡng tâm an thần, bổ thận tư âm
Giải Thích Bài Thuốc:
Chứng âm huyết bất túc, tâm thận mất sự điều hòa sinh chứng hồi hộp hay sợ, dễ quên, đêm ngủ nhiều mộng, ra mồ hôi trộm, điều trị phải dùng phép bổ huyết dưỡng tâm, tư âm thanh nhiệt
*.Bá tử nhân dùng liều cao tác dụng dưỡng tâm an thần là chủ dược
*.Đương quy, Thục địa, Câu kỷ tử: bổ ích tinh huyết
*.Huyền sâm, Mạch môn: tư âm thanh nhiệt
*.Thạch xương bồ, Phục thần: định tâm an thần
*.Cam thảo: điều hòa các vị thuốc
Các vị thuốc hợp lại thành một bài thuốc có tác dụng điều hòa tâm thận, tư âm dưỡng huyết, định tâm an thần.
Ứng Dụng Lâm Sàng:
Bài thuốc này trên lâm sàng thường dùng chữa chứng suy nhược thần kinh hay quên, hoảng sợ, tim hồi hộp
*.Trường hợp ra mồ hôi nhiều (tự hãn, đạo hãn) gia thêm Long cốt, Mẫu lệ, Phù tiểu mạch, Ngũ vị tử hoặc Ma hoàng căn để an thần, cầm mồ hôi
*.Trường hợp đêm nằm mộng nhiều ít ngủ, di tinh gia Kim anh tử, Khiếm thực, Liên tu để an thần liễm tinh
*.Trường hợp trí nhớ kém, tinh thần mệt mỏi gia Đảng sâm, Viễn chí, Táo nhân để ích khí an thần.
Bổ Âm Liễm Dương An Thần Phương
Tác Giả:Lê Hữu Trác
Chủ Trị:
Trị âm hư hỏa vượng, phiền khát, bứt rứt, nóng nẩy trong người, tâm phiền, khó ngủ
Đan sâm 6g
Mạch môn 8g
Liên nhục 6g
Ngũ vị tử 4g
Phục thần 8g
Thục địa 40g
Viễn chí 6g
Bạch thược 20g
Đại táo 3 quả
Cao ban long 12g
Ghi Chú:Bạn Sắc uống. Cao ban long để riêng, các vị còn lại rửa sạch, sắc 3 chén lấy 1 chén, chắt thuốc ra cho Cao ban long vào đun lửa nhỏ cho tan hết, uống nóng sau khi ăn.
- Bệnh không ngủ, thần minh của con người thức thì đỗ tại tâm, lúc ngủ thì đi về thận, tâm hư thì thần không chứa lại được, thận hư thì thần không thể trở về được. Chứng này tuy bệnh của tâm mà thực ra là ở thận, nên dùng bài Bát vị, Phục linh đổi sang Phục thần, gia Ngũ vị, Ngưu tất, Đỗ trọng.
ADMIN:Thông Tin Bản Quyền: LÊ VĂN TUYÊN- Sinh năm 1988- KHU ĐÔ THỊ GIẢI TRÍ CAO CẤP MỚI:- Xóm 10- Thôn Văn Quang- Xã Nghĩa Hương- Huyện Quốc Oai- Hà Tây- Hà Nội- VIỆT NAM
SĐT: 0336631403
SĐT: 0929668648
